Dream tuismitheoirí cróga, tiomnaithe a dhein formhór na h-oibre seo. Tuistí an chéad ghrúpa scoláirí a chuir a mbunoideachas i gcrích trí mheán na Gaeilge iadsan. Tháinig an smaoineamh ar iarbhunscoil lán-Ghaelach chun cinn ag tús 1989 nuair a cuireadh an cheist faoi bhráid tuismitheoirí Ghaelscoil Osraí gur rud nádúrtha é go bhforbródh iar-bhunscoil lán-Ghaelach ón nGaelscoil.
B’iomaí duine a bhí in amhras faoi. Bhí rogha mór d’iarbhunscoileanna i gCill Chainnigh cheana féin. B’é an buntáiste ba mhó a bhain leis ná go leanfadh an scoil nua leis an traidisiún a bheith toilteanach Ghaeilge a labhairt mar ghnáth theanga chumarsáide i measc na mac léinn agus múinteoirí.
Ba é an Príomhoifigeach Feidhmiúcháin ag an am Brendán Ó Conbhuí, tionscnóir láidir na teanga Gaeilge é féin, a dhein réamhtheagmhála is moltaí thar ceann an choiste scoile is an Choiste Ghairmoideachais leis an Roinn Oideachais i mBealtaine 1990. Lean turas crua achrannach le cuid mhór cur ar gcúl, díomá is dóchas leanúnach.
Thairg an Coiste Gairmoideachais, faoi threoir an Phríomhoifigigh Fheidhmiúcháin, Breandán Ó Conbhuí, an deis scoil neamhspleách a bhunú a d’fheidhmeodh mar scoil ar leith laistigh de struchtúr an Choiste Ghairmoideachais le soláthar foirne agus bainistíocht dá cuid féin aici.
Ba í Cáit Uí Chionnaith an chéad mhúinteoir i bhfeighil. Chuir Múinteoir Cáit rian na cáilíochta is na cuibhiúlachta ar an scoil nua is thuill sí gean is dílseacht na scoláirí nua is tuistí araon. Chuaigh sí i bhfeidhm go mór ar an bpobal uile leis an gcúirtéis is an dínit a bhí go smior inti. Dhréachtaigh sí an mana scoile “Doras Feasa Fiafraí” a mhaireann go dtí an lá inniu. Is é an mana sin a bhí ag croílár gníomhaíochtaí uile Choláiste Pobail Osraí.
Tharla athrú mór i 2003 nuair a réitigh Ruairí Uas. Ó Corráin agus an Coiste Gairmoideachais go dtabharfaí neamhspleáchas iomlán do Choláiste Pobail Osraí le soláthar foirne agus buiséid dá chuid féin san áireamh. D’eirigh le Coláiste Pobail Osraí Stádas Neamhspleách a chur i gcrích i 2007.
An chloch ba mhó ar a paidrín sa ghearrthéarma ná “foirgneamh deisiúil nua-aimseartha” a sholáthar do na mic léinn is don scoil uile. Is mór an dul chun cinn atá déanta ó na trí sheomra ranga tosaigh i bhfoirgneamh Sheosaimh Naofa go dtí an liosta cuimsitheach d’áiseanna ar láithreán Bhóthar Urmhumhan. Faoi láthair, cuirtear raon iomlán áiseanna ó shaotharlanna eolaíochta, páirceanna spóirt agus seomraí don Ealaín, d’eacnamaíocht Bhaile is d’ábhair theicneolaíochta ar fáil don uile scoláire.
I mbliana déanfaidh Coláiste Pobail Osraí ceiliúradh ar cúig bliana is fiche ar an bhfód trí cheiliúradh a dhéanamh ar fhás agus ar fhorbairt an Choláiste. Míle buíochas do gach éinne a bhí linn ar ár dturas.